Szybkie tempo współczesnego życia sprawia, że często zatracamy kontakt z własnym wnętrzem. Co jednak, gdy istnieje niezwykła forma kreacji, która nie tylko pozwala nam odzyskać tę łączność, ale też nie wymaga mistrzostwa w rysunku czy malarstwie? Poznaj kolaż intuicyjny, wizualną praktykę wyrażania siebie, dzięki której każdy może stać się twórcą – bez konieczności posiadania „talentu plastycznego”. 

Kolaż w historii sztuki

Kolaż – jako współczesna technika artystyczna – swoimi korzeniami sięga początków XX wieku i jest ściśle związany z rozwojem awangardowych prądów artystycznych. Awangardowych, czyli takich, które dążyły do tworzenia czegoś zupełnie nowego i eksperymentalnego, wyrażały opór wobec ustalonych norm i konwencji oraz często związane były z ideami zmian społecznych i politycznych. Krótko mówiąc – kolaż to taki wywrotowiec, który gra na nosie rzeczywistości. Dlatego tak bardzo go lubię! 🙂

Jego pionierami byli Pablo Picasso i Georges Braque. To właśnie oni w swoich kubistycznych pracach zaczęli wykorzystywać różnorodne elementy, aby tworzyć nowe kompozycje. Jednak to dadaizm – nurt, który możesz kojarzyć z postacią Marcela Duchampa i jego słynną „Fontanną” – przyniósł kolażowi prawdziwą popularność. Twórcy dadaistyczni, m.in. tacy jak Hannah Höch czy Kurt Schwitters, tworzyli dzieła o wyrazistym charakterze i często zaskakującej symbolice. Kolaż stał się techniką, która wyzwalała kreatywność artystów, pozwalając im łączyć różne materiały i znaczenia w jedno spójne dzieło.

Od tamtej pory kolaż był wykorzystywany przez licznych twórców, stanowiąc istotny element wielu ruchów artystycznych, m.in. surrealizmu, pop-artu i postmodernizmu. Dzięki swojej wszechstronności kolaż pozostaje fascynującym polem kreatywnych eksperymentów do dzisiaj. Na polskim gruncie mógł dotrzeć do Ciebie choćby za sprawą Wisławy Szymborskiej. Poetka – poza pisaniem wierszy – lubowała się bowiem w tworzeniu zabawnych wyklejanek, które wysyłała pocztą do swoich przyjaciół.

Intuicja

Bardzo lubię definicję intuicji, którą napotkałam kiedyś w artykule Sabiny Sadeckiej – terapeutki traumy, popularyzującej rzetelną wiedzę o psychologii i psychoterapii. Otóż Sabina napisała, że „intuicja jest niczym innym, jak dobrą relacją z naszymi emocjami, doświadczeniami i wartościami (równocześnie)”.

Intuicja to zdolność do rozumienia lub wyczuwania czegoś bez konieczności wykorzystywania logicznego myślenia. Można ją rozumieć jako instynktowną wiedzę, przeczucia lub wglądy, które wydają się pochodzić z głębszych warstw nas samych. Intuicja działa bardzo szybko i często automatycznie. Możesz po prostu wiedzieć, że coś jest prawdziwe lub dobre, ale nie zawsze możesz wskazać powód, dlaczego tak myślisz – i właściwie nie potrzebujesz tego robić. Intuicja często pojawia się w trudnych lub niepewnych sytuacjach. Może pomóc w szybkim podejmowaniu decyzji, gdy nie ma czasu na przemyślane analizy.

Intuicja nie zawsze jest nieomylna. Albo inaczej – racjonalne zrozumienie jej podszeptów może przychodzić o wiele, wiele później. Lubię myśleć o tym tak, że intuicja najczęściej nas wyprzedza – jakby pochodziła z innego miejsca i czasu w naszym życiu. Inną kwestią jest to, czy się jej ufa i podąża za jej głosem. Być może w tej sprawie potrzebujesz jeszcze… Dokonać wyboru.

Kolaż intuicyjny

Kolaż intuicyjny to forma artystycznego wyrażania siebie, która polega na tworzeniu kompozycji z różnych wycinków materiałów, takich jak zdjęcia, czasopisma, tkaniny czy inne elementy, w sposób intuicyjny i nieplanowany. Jest to proces, który opiera się na wewnętrznych odczuciach, przeczuciach i emocjach, a nie na ściśle określonych zasadach kompozycji czy wyraźnym planie działania. Istota kolażu intuicyjnego polega na spontanicznym łączeniu elementów w sposób, który wydaje się wyłaniać z głębi samego twórcy.

W tworzeniu kolażu intuicyjnego ważna jest wolność osobistego wyrazu i brak ograniczeń, które mogą wynikać z tradycyjnych technik artystycznych. To proces, który pozwala na swobodne eksperymenty, testowanie nowych połączeń i odkrywanie nieoczekiwanych znaczeń. Przy tworzeniu kolażu intuicyjnego twórca nie zawsze ma jasne wyobrażenie efektu końcowego, ale pozwala swojej intuicji
i podświadomości prowadzić proces twórczy.

Kolaż intuicyjny często jest wyrazem osobistych przeżyć, emocji i refleksji. Może być narzędziem do wyrażania trudnych uczuć, przemyśleń lub do eksploracji swojego wnętrza. To proces, który otwiera drzwi do nieoczekiwanych odkryć – zarówno w sferze twórczości, jak i świadomości samej / samego siebie.

I pozwala przez te drzwi odważniej przechodzić.

Justyna Sekuła – z wykształcenia jestem socjolożką, z pasji artystką audiowizualną, z powołania arteterapeutką. Prowadzę autorskie warsztaty i szkolenia, łącząc dorobek nauk społecznych (m.in. psychologii, socjologii, antropologii) ze współczesnym podejściem do pracy z ciałem. Do świata #ArtMedicine zapraszam zarówno specjalistów, chcących poszerzyć swój „zasobnik” o interwencje artystyczne, jak i wszystkich tych, którzy od dawna tęsknią za swobodnym wyrażaniem siebie.